Hitte stress beïnvloedt een veelheid aan productieparameters in de varkenshouderij. De meeste effecten liggen voor de hand en zijn direct zichtbaar. Maar er zijn ook gevolgen op de langere termijn, die in de praktijk minder snel in verband gebracht worden met hittestress. We denken dan aan de effecten op de karkassamenstelling van vleesvarkens en verminderde reproductieresultaten bij zeugen. Omdat die effecten pas later zichtbaar worden, is het van belang om tijdig in te grijpen waar mogelijk. Daarbij dient gedacht aan bijsturing van omgeving- en managementfactoren, maar ook via de voeding kunnen de gevolgen van hittestress beperkt worden.

Geschreven door: ir. Ewout van Lagen (Nutritionist Varkens)

Het probleem hittestress
Eén van de maatregelen die het dier, met zijn beperkte capaciteit voor thermoregulatie, zelf al neemt is het verlagen van de vrijwillige voeropname en daarmee ook van de interne warmteproductie. Een verminderde dieractiviteit en een verlaging van het basale metabolisme helpen het dier om beter om te gaan met de hitte, maar helaas leidt dat bijna altijd tot een verminderde voer efficiëntie, een verhoogde aanzet van vetweefsel en minder vorming van spiermassa.
 
Tijdens een periode van hittestress zijn er ook veranderingen in de bloedcirculatie. Deze verplaatst zich voornamelijk naar de perifere delen van het lichaam. Deze poging om extra warmte kwijt te raken leidt tot vasoconstrictie van de viscerale organen. Vooral de darmcellen zijn hiervoor gevoelig, wat resulteert in een energietekort en een verhoogde oxidatieve stress. Dit kan op zijn beurt leiden tot een verminderde intestinale barrière functie. Het risico op het binnendringen van antigenen en pathogenen wordt groter, wat dan weer lokaal een immuunreactie kan uitlokken. Hittestress gaat daarom in veel gevallen gepaard met een immuunrespons als gevolg van een lekkende darm en een verhoogde aanmaak van acute fase eiwitten.
 
De impact bij zeugen is vooral zichtbaar in een verminderde voeropname tijdens de lactatie. Dit leidt tot grotere conditieverliezen en een verminderde eicelontwikkeling. Een veelal lagere toomgroei suggereert dat ook de melkproductie van de zeug hierbij afneemt. De verminderde intestinale integriteit is ook van invloed op de vruchtbaarheid. Maar ook het bronstgedrag van zeugen leidt onder de hitte. Vaak tekent de zeugenhouder daardoor in het najaar kleinere nesten en een verminderde bigkwaliteit op. Lagere IgG concentraties in biest en bloed van de biggen worden eveneens gerapporteerd door onderzoekers. Ook tijdens de dracht kan hittestress nadelig zijn, met name voor de embryonale overleving... De meeste varkenshouders zitten dus niet op een hete zomer te wachten.
 
Onderzoeksproject Coolpigs
Het voorkomen van hittestress vraagt om actie en het nemen van gepaste maatregelen. Maar welke maatregelen moeten we nemen en hoe haalbaar zien die, ook vanuit praktisch en economisch standpunt bekeken? In Vlaanderen start daarom straks het onderzoeksproject "Coolpigs". Via dit project - dat gedurende vier jaar zal lopen - willen de onderzoekers van ILVO en Universiteit Gent komen tot een hitteplan dat toepasbaar moet zijn op het boerenerf, in de stal en tijdens het transport. Daarbij zal de impact van hittestress in kaart worden gebracht en zullen er concrete maatregelen worden uitgetest bij vleesvarkens én zeugen. 
De betrokken onderzoekers hopen alvast wél op een warme zomer! Op de website van Qualifeed staat alvast een voorproefje van mogelijke maatregelen die in aanmerking kunnen komen voor verder onderzoek.
 
Managementmaatregelen
  • Beperk verplaatsing van dieren.
  • Voorkom overbezetting van de stal (verlagen van de absolute warmteproductie, meer mogelijkheden tot comfortabel liggedrag en voorkomt overbezetting aan voer- en drinkbak).
  • Beperk behandelingen aan dieren (niet meer dan strikt noodzakelijk).
  • Verplaats de controle- en voermomenten naar de koelere dagdelen.
  • Zorg voor vers drinkwater en voer (incl. bijvoeding van de biggen in de kraamstal).

 

Een deel van de genoemde voermaatregelen wordt gecombineerd in onze Hittestressmix. TWM Hittestress mix ondersteunt het dier tijdens warme dagen door verstrekking van de juiste balans in elektrolyten en vitamine C, via voer of drinkwater.

 

Neem voor meer informatie contact op met uw accountmanager of bekijk het volledige artikel op: Qualifeed